Obawy dotyczące blokowania funkcji sztucznej inteligencji w UE wynikają przede wszystkim z prywatności danych, implikacji etycznych i potencjalnego ryzyka dla praw podstawowych. W ustawie o sztucznej inteligencji Unii Europejskiej ustanowiono kompleksowe przepisy, które kategoryzują systemy sztucznej inteligencji na podstawie ich poziomów ryzyka, co prowadzi do konkretnych zakazów i wymogów.
Kluczowe obawy dotyczące danych
1. Wykorzystanie danych biometrycznych:
- Wykorzystanie systemów sztucznej inteligencji do identyfikacji biometrycznej i masowego monitorowania wzbudziło poważny niepokój wśród grup społeczeństwa obywatelskiego. Technologie te są postrzegane jako inwazyjne i mogące naruszać indywidualne prawa do prywatności, co powoduje wezwania do całkowitego zakazu ze względu na ich potencjał do nadużyć w kontekście nadzoru[1] [2].
2. Przewidywanie działań policji:
- Analizie poddawane są również aplikacje sztucznej inteligencji, które ułatwiają predykcyjne działania policji w oparciu o profilowanie. Chociaż systemy te uznaje się za systemy wysokiego ryzyka, UE zdecydowała się nie wprowadzać ich całkowitego zakazu, powołując się na potrzeby bezpieczeństwa narodowego. Zamiast tego będą wymagały dokładnych ocen zgodności, w tym oceny wpływu na prawa podstawowe (FRIA)[2] [3]. Skuteczność tych ocen pozostaje jednak niepewna, zwłaszcza jeśli chodzi o to, kto jest uprawniony do ich przeprowadzania i jak kompleksowe będą one[2].
3. Przejrzystość i odpowiedzialność:
- Ustawa podkreśla potrzebę przejrzystości w działaniach AI, szczególnie w przypadku systemów wysokiego ryzyka. Firmy muszą prowadzić szczegółowe rejestry procesów decyzyjnych swojej sztucznej inteligencji i dopilnować, aby użytkownicy byli informowani w przypadku kontaktu z takimi systemami. Ma to kluczowe znaczenie dla rozliczalności, ale stwarza wyzwania w zakresie wdrażania, w szczególności w zakresie zapewnienia, że wszystkie zainteresowane strony rozumieją swoje obowiązki wynikające z nowych przepisów[1] [3].
4. Uprzedzenia i dyskryminacja:
- Obawy dotyczące stronniczości w systemach sztucznej inteligencji są znaczne, ponieważ technologie te mogą utrwalić lub zaostrzyć istniejące nierówności społeczne. UE nałożyła obowiązek, aby twórcy sztucznej inteligencji wzięli pod uwagę potencjalne błędy systematyczne na etapie projektowania i wdrożyli środki mające na celu ich złagodzenie[4] [5]. Wymóg ten ma na celu ochronę praw podstawowych, ale rodzi pytania o wykonalność osiągnięcia obiektywnych wyników w złożonych modelach sztucznej inteligencji.
5. Nadzór ludzki:
- Wymóg nadzoru człowieka przez cały cykl życia systemu sztucznej inteligencji to kolejny krytyczny aspekt ustawy. Obejmuje to zapewnienie, aby w razie potrzeby operatorzy mogli interweniować, co komplikuje wdrażanie w pełni zautomatyzowanych systemów[2]. Trwa również debata na temat sposobu przypisania odpowiedzialności w przypadku wyrządzenia szkody przez systemy sztucznej inteligencji, zwłaszcza biorąc pod uwagę złożoność ich działania[2].
Wniosek
Podejście UE do regulacji sztucznej inteligencji charakteryzuje się silnym naciskiem na ochronę praw jednostki i zapewnienie standardów etycznych. Wyzwania związane z prywatnością danych, stronniczością i rozliczalnością pozostają jednak poważnymi przeszkodami, którymi należy się zająć w miarę zbliżania się prawodawstwa do 2026 r. Równowaga między wspieraniem innowacji a ochroną praw podstawowych będzie miała kluczowe znaczenie w kształtowaniu przyszłego krajobrazu sztucznej inteligencji w Europa.
Cytaty:[1] https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2024/05/21/artificial-intelligence-ai-act-council-gives-final-green-light-to-the -pierwsze-światowe-zasady-na-ai/
[2] https://www.globalpolicyjournal.com/blog/03/05/2024/unanswered-concerns-eu-ai-act-dead-end
[3] https://usercentrics.com/knowledge-hub/eu-ai-regulation-ai-act/
[4] https://www.infolawgroup.com/insights/2024/6/10/europe-issues-guidance-on-the-interplay-between-data-protection-and-generative-ai
[5] https://secureprivacy.ai/blog/eu-ai-act-compliance
[6] https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0267364922001133
[7] https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/QANDA_21_1683
[8] https://www.dataguidance.com/opinion/international-interplay-between-ai-act-and-gdpr-ai